2010-01-05 - Cứ vào dịp cuối năm, báo chí thường có những bài viết nhìn lại một năm đã qua, tổng kết lại những sự kiện nổi bật nhất-theo cả hai mặt tích cực và tiêu cực-trên từng lĩnh vực khác nhau như chính trị, kinh tế, xã hội, văn hóa, giáo dục… Năm nay, trên các trang mạng xã hội và các trang blog cá nhân cũng có khá nhiều bài viết nhìn lại năm 2009, hoặc chọn ra những sự kiện, cá nhân ấn tượng nhất…tất nhiên là với những góc nhìn hoàn toàn khác, thẳng thắn mạnh mẽ hơn, tự do hơn. Bức tranh xã hội Việt Nam vì thế cũng phong phú hơn, chân thực hơn.
Những phát biểu ấn tượng
Trên trang blog của mình, nhà báo-blogger Trương Duy Nhất tự bình chọn “Top ten phát biểu ấn tượng 2009” như sau:
1. “Hoàng Sa Trường Sa là bãi hoang chim ỉa” (ông Ba Náo, nguyên Bí thư chi bộ, hiện là Chi ủy viên chi bộ cấp phường (TP HCM) phát biểu trong cuộc họp kiểm điểm nguyên Tổng biên tập báo Lao động Tống Văn Công).
2. “Vừa động viên ông Obama, vừa phân hóa nội bộ ổng…” (Chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết).
4. “Hơn 3 năm làm Thủ tướng tôi chưa xử lý kỷ luật một đồng chí nào” (Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng thừa nhận trước Quốc hội rằng suốt 3 năm đương quyền ông không kỷ luật bất kỳ ai, và còn bảo rằng mình phải học tập cố Thủ tướng Phạm Văn Đồng, vị Thủ tướng cầm quyền lâu nhất, khi trong suốt 33 năm Thủ tướng Đồng cũng không hề kỷ luật một đồng chí nào).
5. “Chắc chắn Quốc hội sẽ hoàn toàn ủng hộ chủ trương khai thác bauxite” (Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Trần Đình Đàn- Câu nói được coi là do “lỡ miệng nói thật” khi ông khẳng định điều này ngay từ lúc Quốc hội chưa nhóm họp).
6. “Cho đến lúc này, dư luận trong nước cũng như trên thế giới, kể cả những người khó tính, (không) còn ai nói đến vấn đề khai thác bauxite ở Tây Nguyên nữa. Điều đó cho thấy, khai thác bauxite ở Tây Nguyên là đúng đắn và đang gặp thuận lợi” (Phó Thủ tướng Trương Vĩnh Trọng).
8. “Với tiềm năng sẵn có của các doanh nghiệp hiện nay, chỉ 20 -30 năm nữa, Việt Nam sẽ là một trong 20 nền kinh tế lớn nhất thế giới. 40 năm nữa, Việt Nam sẽ đứng trong top 15 nền kinh tế lớn nhất thế giới” (tiến sĩ, Viện trưởng chiến lược phát triển kinh tế - xã hội Việt Nam & Đông Nam Á Nguyễn Xuân Kiên).
9. "Đừng hỏi Bộ trưởng vì sao trường học thiếu nhà vệ sinh" (Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Giáo dục- đào tạo Nguyễn Thiện Nhân).
10. “Thưa các bạn, tôi quá mệt mỏi rồi” (Giáo sư Hoàng Tụy).
.......................................................
Những cái “Nhất”
Blogger Trương Duy Nhất còn chọn tiếp “Top ten ấn tượng Việt 2009”:
1. Bauxite, phản đối ấn tượng nhất;
2. Vụ kiện ồn ào nhất- kiện Thủ tướng;
3. Câu nói “ấn tượng” nhất: “Hoàng Sa- Trường Sa là bãi hoang chim ỉa” đã có ở trên;
4. Hình ảnh phản cảm nhất: Bị cáo Thiếu tướng công an Trần Văn Thanh bị khiêng đến tòa trong tình trạng nằm thở ô-xy, bất động trên băng ca để xét xử về tội “lợi dụng các quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi ích của nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, công dân”;
5. Hình ảnh phẫn nộ nhất: Hải quân Trung Quốc đuổi bắt, cướp và bắn ngư dân Việt;
6. Sự “đầu hàng” ấn tượng nhất: Nhóm trí thức thuộc Viện nghiên cứu phát triển IDS tuyên bố tự giải thể để phản đối quyết định 97/2009/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ;
7. Bài báo gây phẫn nộ nhất: Báo điện tử đảng Cộng sản Việt Nam đăng bài tường thuật các cuộc tập trận của Hải quân Trung Quốc trên vùng biển Đông, quần đảo Hoàng Sa, Trường Sa thuộc chủ quyền Việt Nam, như thể thừa nhận đó là biển trời của… Trung Quốc!
8. Phát biểu khôi hài nhất: “Hơn 3 năm làm Thủ tướng tôi chưa xử lý kỷ luật một đồng chí nào” (của Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng) đã có ở trên;
9. Chiến lược nhân sự “ấn tượng” nhất: Đến năm 2020, Hà Nội sẽ là “thành phố tiến sĩ” với mục tiêu buộc 100% cán bộ khối chính quyền diện Thành ủy quản lý phải có trình độ tiến sĩ!
10. Từ thiện kỳ cục nhất: Trào lưu cởi áo tụt quần chụp ảnh nuy để làm… từ thiện của các hoa hậu, người mẫu, diễn viên điện ảnh.
.....................................................
Nhà văn Nguyễn Quang Lập thì lại chọn ra “10 hình ảnh gây sốc nhất năm 2009”
1. Bức thư của Văn phòng quốc hội gửi Giáo sư Nguyễn Huệ Chi nhưng lại ghi nhầm thành GS Nguyễn Thị Huệ;
2. Cột Thổ địa giới tiêu của Trung Quốc tìm được ở Côn Đảo;
3. Tượng đài Lê Văn Tám- anh hùng không có thật;
4. Người đàn ông ôm xác vợ ngủ suốt 7 năm trời;
5. Website ĐCSVN đưa tin lính TQ tập trận ở đảo Hoàng Sa ”để bảo vệ tốt biên cương phía nam Tổ quốc (của Trung Quốc)”;
6. Tướng công an Trần Văn Thanh ra toà trong tình trạng thở oxy;
7. Gỗ lâm tặc phá rừng trôi về trong cơn bão số 9 ( 11/2009);
8. Bằng khen thưởng "Vì sức khoẻ cộng đồng" cho Vedan, một công ty đã làm ô nhiễm trầm trọng nước sông Thị Vải; 9. Thủy điện xả lũ làm dân chìm trong lũ;
10. Hình ảnh lính Trung Quốc trong pano (bích chưong) kỷ niệm 65 năm ngày thành lập Quân Đội Nhân Dân VN.
.............................................................
Quan điểm chungTuy là những quan điểm mang tính cách cá nhân, nhưng trong bảng lựa chọn của nhà văn Nguyễn Quang Lập, có 3 sự kiện trùng với bảng Top ten ấn tượng 2009 của nhà báo Trương Duy Nhất.
Cũng như vậy, trong bài viết “2009-chiều cuối năm nhìn lại” của TS Nguyễn Xuân Diện, sự kiện được nhắc đến đầu tiên là vụ bauxite. Tác giả viết:
“1. Thứ nhất phải kể đến việc nêu ý kiến phản biện các dự án khai thác bauxite ở Tây Nguyên. Từ việc chỉ có 135 nhà trí thức tinh hoa ký tên. Bức kiến nghị đã nhanh chóng được lan truyền trên mạng internet, và được sự quan tâm của các tầng lớp nhân dân trong cả nước lẫn kiều bào ở nước ngoài. Chưa bao giờ một tâm tư nghĩ suy của một nhóm người đã nhận được sự hưởng ứng mạnh mẽ đến như vậy.”
Và:“Trang thông tin Bauxite Việt Nam chỉ trong một thời gian ngắn đã có tới 17,5 triệu lượt truy cập là minh chứng cho thấy người dân Việt Nam con Lạc cháu Hồng trăn trở, tha thiết với đất nước như thế nào. Mỗi khi trang này trục trặc kỹ thuật là lại một lần xôn xao trong giới trí thức và giới trẻ, cứ như nó là một phong vũ biểu của một mảng đời sống tinh thần Việt Nam”.
Các sự kiện tiếp theo dưới cái nhìn của TS Nguyễn Xuân Diện là:
2. Sự tham gia của trí thức vào các công việc nước nhà thể hiện qua những bài báo về các vấn đề lớn của đất nước, cho đến các trang blog cá nhân;
3. Năm 2009, vấn đề Biển Đông đặc biệt được con dân đất Việt quan tâm;
4. Tình hình đạo văn, đạo nhạc, đạo công trình nghiên cứu ngày càng trở nên phổ biến;
5. Hàng loạt sai phạm liên quan đến các cơ quan báo chí và văn hóa trong đó ngoài sai phạm của trang báo Điện tử Đảng Cộng Sản Việt Nam được cả hai blogger ở trên đề cập đến, đáng phẫn nộ không kém là việc trang web của Bộ Công thương đã để cho trang mạng của mình thành nơi người Trung Quốc tuyên truyền chủ quyền của họ đối với Biển Đông và hai quần đảo Hoàng Sa-Trường Sa và nhiều chuyện khác…
6. Năm 2009 với các dự án, công trình Kỷ niệm Đại lễ 1.000 năm Thăng Long – Hà Nội, dự án nào cũng hoành tráng và tốn kém nhưng có nhiều dự án cho đến nay vẫn còn dở dang và không thể hòan thành đúng tiến độ.
7. Phát biểu của các quan chức được đưa vào mục "Phát ngôn ấn tượng" được điểm mỗi thứ Sáu hàng tuần của báo điện tử VietnamNet, qua đó bộc lộ nhiều vấn đề mà người dân chưa biết; lại cũng nhiều khi bộc lộ trình độ cũng như sự vô cảm của quan chức đối với các vấn đề xã hội, trở thành chuyện đàm tiếu của dư luận.
8. Báo động về sự xuống cấp của đạo đức con người qua những vụ giết người ngày càng nhiều, càng man rợ.
9. Năm 2009, ghi nhận nhiều sự kiện về Di sản văn hóa Việt Nam, nhưng liền ngay đó tác giả chỉ ra, năm qua lại cũng rộ lên chuyện đua nhau làm hồ sơ di sản UNESCO, đua nhau trùng tu tôn tạo các di tích lịch sử văn hóa…
10. Cuối cùng năm 2009 cũng là năm có nhiều chuyện về các mạng xã hội với việc Yahoo! 360 chính thức vĩnh biệt cộng đồng blogger vào ngày 13/7 và khi Facebook được nhiều người chọn vì tính tương tác của nó trong cộng đồng thì cũng là lúc nó bắt đầu bị trục trặc vào đầu quý IV năm 2009.
Tác giả nhận xét: “Một tâm lý bất an đã và vẫn đang thường trực trong cộng đồng sử dụng mạng xã hội tại Việt Nam”.
